Workshop 1: Ontwerpondersteuning aan DocentOntwikkelTeams
Het vervullen van de ontwerpersrol door docenten vereist dat docenten bepaalde kennis en vaardigheden hebben, zogenaamde ontwerpexpertise. Ontwerpexpertise omvat kennis en vaardigheden op het gebied van vakinhoud, vakdidactiek en curriculum- en instructieontwerp (Huizinga, 2009; Huizinga, Handelzalts, Nieveen,& Voogt, 2014). Onderzoek toont aan dat de ontwerpexpertise van docenten beperkt is, waardoor ondersteuning essentieel is om de kwaliteit van het ontwikkelde onderwijs te waarborgen (Huizinga, Handelzalts, Nieveen, & Voogt, 2014).
Tijdens de workshop pakken we de black box van ondersteuning aan docentontwikkelteams uit. We illustreren op welke manier brainstormactiviteiten, het aanbieden van ontwerprichtlijnen, het uitwerken van lesmateriaal, het hanteren van checklists en het houden van rollenspellen zijn ingezet bij de ontwikkeling van een methodiek voor talentgerichte loopbaangesprekken. Hierbij maken we de koppeling tussen de activiteiten en de wijze waarop de ontwerpexpertise van docenten bevorderd kan worden. Tjark Huizinga is docent/onderzoeker aan het lectoraat Innovatief en Effectief Onderwijs (Saxion) waar hij betrokken is bij diverse projecten op het gebied van gezamenlijke curriculum ontwikkeling, zowel in het voortgezet onderwijs als binnen Saxion. Hij heeft een master in de Onderwijskunde van de UT en is promovendus bij ELAN waar hij onderzoek doet naar de ontwerpexpertise van docenten die deelnemen aan docentontwikkelteams. Kariene Mittendorff is associate lector aan het lectoraat Innovatief en Effectief Onderwijs (Saxion) waar ze betrokken is bij diverse projecten op het gebied van studieloopbaanbegeleiding, zowel in het voortgezet onderwijs als binnen Saxion. Ze is gepromoveerd vanuit de Fontys Pedagogisch Technische Hogeschool in Eindhoven op het gebied van loopbaanbegeleiding in het middelbaar beroepsonderwijs. |
Workshop 2: Ontwikkelen en ontwerpen aan de hand van kernprogramma'sAls een gevolg van de veranderende samenleving, digitalisering en onderwijskundige ontwikkelingen zoals opbrengstgericht werken, passend onderwijs en een groeiende behoefte aan onderwijsprogramma's rondom excellentie, talentontwikkeling en loopbaanontwikkeling, streven steeds meer scholen naar een aanpak waarin leerlingen een onderwijsaanbod op maat krijgen. Deze ambitie – samengevat als maatwerk - stelt hoge eisen aan de leerplankundige ontwerpexpertise van leraren. Het gaat om de deskundigheid om bij het invullen en inrichten van het leerplan, in te spelen op de verschillen tussen en talenten van leerlingen. Leerplankundige expertise is daarmee een aanvulling op de kunst van het feitelijke lesgeven.
SLO draagt graag bij aan de professionalisering van leraren, opleiders en onderwijsondersteuners in het onderwijskundig ontwerpen van leertrajecten, o.a. via de ontwikkeling van leerplankundige producten. Eén van die producten is een heldere, compacte omschrijving van vakken/leergebieden. Deze omschrijving noemt SLO een kernprogramma: een compacte weergave van het officiële programma van kerndoelen en eindtermen van een vak, geordend in een doorlopende leerlijn van primair onderwijs naar de Tweede Fase. In deze workshop gaan we aan het werk met het kernprogramma en krijgt u inzicht in de diverse functies ervan bij het onderwijskundig ontwerpen. Luc Sluijsmans heeft een passie voor leerplankundig ontwerpen, ontwikkelen en evalueren. Hij verbindt deze activiteiten met het begeleiden van onderwijskundige veranderingen in de weerbarstige onderwijspraktijk. Zijn achtergrond is Pabo en (Toegepaste) Onderwijskunde. Daarna werkte hij bij de CED-groep en bij een onderwijsadviesbureau (Diephuis & Van Kasteren). Hij ondersteunde besturen, scholen en lerarenopleidingen bij het realiseren van goed onderwijs en gaf leiding aan diverse projecten rondom curriculum- en schoolontwikkeling. Na ruim zeven jaar consultancy en projectmanagement kreeg hij de kans om aan de slag te gaan als teamleider bovenbouw van een innovatieve school voor voortgezet onderwijs (Amadeus Lyceum). Zijn projecten bij SLO gaan over professionalisering op het gebied van onderwijskundig leiderschap en - ontwerpen. |
Workshop 3: Didactische ICT-bekwaamheid: De praktijk in beeldDidactische ICT-bekwaamheid komt tot uiting in het didactische handelen met betrekking tot de inzet van ICT in de lespraktijk en het vermogen om hierover professioneel te redeneren. In deze workshop krijgt u voorbeelden te zien van de manier waarop docenten ICT inzetten in de les. Met de voorbeelden gaat u zelf actief aan de slag. Aan de hand van een instrument bekijkt u welke aspecten van didactische ICT-bekwaamheid aan de orde komen en denkt u met ons mee over een omgeving voor docenten (in opleiding) waarin deze bekwaamheid verder ontwikkeld kan worden.
Maaike Heitink is een PhD onderzoeker bij het Centrum voor Examinering en Certificering en de Universiteit Twente. Tijdens haar studieperiode deed Maaike een bachelor Onderwijskunde en de Master “Educational Science and Technoloy. Haar master was specifiek gericht op Curriculum, instructie en Media toepassingen. Verder heeft Maaike aan verschillende projecten gewerkt waarvan “Taaltreffers” een voorbeeld is. Taaltreffers is een online serious game bedoeld om de woordenschat van basisschoolleerlingen spelende wijs te verbeteren. Voor haar master is ze naar the Lawrence Hall of Science (University of California, Berkeley) geweest om daar de grootschalige implementatie van een innovatief curriculum met ICT te onderzoeken. Na haar master werkte Maaike samen met Joke Voogt, Johan van Braak, Liesbet Verplanken, Petra Fisser en Amber Walraven aan het inventariseren en analyseren van didactische ICT-bekwaamheid van docenten. Haar PhD onderzoek is gericht op computer adaptief testen om te leren en is gesitueerd in het Lifelong learning Programma van de Europese Unie. |
Workshop 4: De ICT-bekwaamheden van leraren en lerarenopleidersOnderzoek naar ICT in het onderwijs toont aan dat mits goed ingezet ICT het rendement en de aantrekkelijkheid van het onderwijs vergroot. Dit vraagt leraren die in staat zijn om de verworvenheden en beperkingen van technologie te herkennen en die vaardig zijn om deze te integreren in betekenisvol onderwijs. De lerarenopleidingen hebben gezamenlijk een kader ontworpen dat zorgt voor richting in dit proces. In deze interactieve workshop staan we stil bij de vraag wat een startbekwaam leraar zou moeten beheersen om ICT te integreren in leren, lesgeven en organiseren van onderwijs en wat dat betekent voor het opleiden van leraren.
Jeroen Bottema is docentenopleider en onderzoeker bij Hogeschool Inholland. Bij het lectoraat eLearning houdt hij zich bezig met onderzoeksprojecten op het terrein van blended learning, ICT-bekwaamheden van de docent en duurzame implementatie van ICT in het onderwijs. Als lid van de werkgroep ADEF ICT en themawerkgroep ICT en de lerarenopleiding van VELON is hij medeverantwoordelijk voor de Kennisbasis ICT voor tweedegraads lerarenopleiding en de ontwikkeling van competentieprofiel ICT voor lerarenopleiders. Maurice Schols is docentenopleider bij Fontys Hogescholen en promovendus aan de Universiteit van Roehampton, Londen. Hij houdt zich voornamelijk bezig met het verrichten van onderzoek naar ICT professionaliseringstrajecten van lerarenopleiders. Als lid van de werkgroep ADEF ICT en themawerkgroep ICT en de lerarenopleiding van VELON is hij medeverantwoordelijk voor de Kennisbasis ICT voor tweedegraads lerarenopleiding en de ontwikkeling van competentieprofiel ICT voor lerarenopleiders. |